Blijf waakzaam voor Mannheimia haemolytica
Het lijkt erop dat gedurende de afgelopen tien jaar het aantal infecties met Mannheimia haemolytica – een belangrijke veroorzaker van luchtwegaandoeningen bij rundvee – flink is gestegen. In 2024 vertoonde 27% van de kalveren die voor autopsie werden aangeboden bij Arsia, longletsels die mogelijk de doodsoorzaak waren. Mannheimia haemolytica werd in 25% van deze gevallen via PCR gedetecteerd, wat een piek betekent ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar1.Het is niet duidelijk wat de reden hiervan kan zijn.
Ook in Nederland werd er de afgelopen jaren een stijging van het aantal Mannheimia gevallen vastgesteld. In de periode van 2016-2018 toonde de GD (GezondheidsDienst NL) de bacterie 4,4 keer vaker aan bij melkvee dan in de periode 2004-2006. Deze toename is vooral zichtbaar tijdens de herfst- en wintermaanden, wanneer weersveranderingen en stressfactoren zoals transport en groepsverplaatsingen de weerstand van runderen verlagen.
Niet alleen neemt de prevalentie toe, ook de economische impact is enorm. In de Verenigde Staten leidt M. haemolytica jaarlijks tot ruim 1 miljard dollar aan schade,2 en ook in Europa zijn de financiële verliezen aanzienlijk, vooral door verminderde melkproductie, hogere diergeneeskundige kosten en sterfte.
Wat is Mannheimia haemolytica ook alweer?
Mannheimia haemolytica is een gram-negatieve bacterie die vaak ook bij gezonde runderen voorkomt. Onder invloed van stress of een verzwakt immuunsysteem neemt de kans toe dat deze bacterie zich snel naar de longen verspreidt. De bacterie maakt gebruik van verschillende virulentiefactoren (ziekteverwekkende factoren), waarvan leukotoxine de bekendste is. Dit doodt de witte bloedcellen, wat zorgt voor een ernstige ontstekingsreactie wat dan weer leidt tot longontsteking, ophoping van vocht, fibrine en dode cellen wat resulteert in forse longschade met en ademhalingsproblemen.
Hoe herken je een infectie met Mannheimia haemolytica?
De symptomen van een infectie variëren van milde benauwdheid tot acute sterfte. Runderen laten vaak tekenen zien van depressie, verminderde eetlust, hoesten, neusuitvloei en hoge koorts. De dierenarts baseert de diagnose meestal op zichtbare symptomen en bevestigt deze met labotests zoals longspoelingen of swabs.
Snel ingrijpen is goed, voorkomen is beter.
Aangezien de ziekte snel kan verlopen is snel handelen belangrijk. Antibiotica en ontstekingsremmers vormen de basis van de behandeling. Preventie is minstens zo essentieel. Vaccinatie van de kalveren is sowieso aangewezen. Op bedrijven met een voorgeschiedenis van luchtwegaandoeningen zou men best eveneens de volwassen dieren vaccineren. Door ook oudere runderen of stalgenoten te vaccineren tegen pathogenen zoals BRSV, PI3 en Mannheimia haemolytica, bouw je een beschermende “cocon” rond het kalf. De infectiedruk daalt, en de kans op uitbraken vermindert sterk.
Voordelen van cocooning:
• Vermindert ziekte en antibioticagebruik
• Ondersteunt ventilatie, hygiëne en stressreductie
• Versterkt de effectiviteit van kalvervaccinatie
Goed management is van groot belang – denk aan het beperken van stressmomenten, zorgen voor voldoende ventilatie en een uitgebalanceerd voederregime – om het risico op infecties te minimaliseren.
Mannheimia haemolytica is veel meer dan een gewone luchtwegbacterie.
Het vormt een serieuze bedreiging voor de gezondheid van rundvee én voor het rendement van veehouderijen. Een snelle diagnose en adequate behandeling maar vooral het implementeren van effectieve preventieve maatregelen zoals vaccinatie zijn cruciaal om de gezondheid van rundvee te waarborgen en economische verliezen te minimaliseren.
-
- Rapport annuel ARSIA: https://www.arsia.be/rapport-dactivites/
-
2. Mannheimia haemolytica: characterization of isolates associated with fatal bronchopneumonia of cattle. University of Nebraska
-
BE-CAT-0085-2025-07/2025